Van Kedisi, dünya üzerinde saf olarak kalabilmiş, melezleşmemiş hayvanların en başında gelmektedir. Van Kedisi ırkı türediğinden beri özellikle ikisi birbirinden farklı göz renkleri, sıcakkanlılığı, canayakınlığı, beyaz ve ipeksi tüyleri, cesaretli yürüyüşü ve suya düşkünlüğü ile her zaman insanların gözünde diğer kedilerden daha gözde bir yere sahip olmuştur. Aynı zamanda Japonya'da düzenlenmiş olan Dünya Kedileri Güzellik Yarışmasında, Van Kedisi dünya güzeli seçilmiştir. Van Kedisinin diğer bir özeliği ise özellikle ılık sularda yüzmeyi çok sevmesidir. Suyu çok seven Van Kedileri, sahiplerine banyoda eşlik bile edebilirler.

Van Kedileri, sene içerisinde en az 6-7 ay olmak üzere karlar ile kaplı Van bölgesinde uzun tüyleri ve kalın kürküyle soğuktan korunurken; yazın ise sıcak havaların kendisini göstermesiyle tüylerini dökmeye başlayarak, Van Gölü'nün ılıman olan iklimine adapte olmaya çalışır. Van Kedilerinin bedeninde iki farklı tüy renkliliği bulunur. Bu farklı olan renkler kulak çevrelerinde ve kuyruklarında olmak üzere bedeninin iki farklı bölgesine yerleşir. Çok ender olmakla birlikte bütün vücudunda olduğu da görülebilir.

Van Kedisinin tüyleri normal uzunluktadır fakat soğuk iklimden kaçınmak nedeniyle postu kalındır. Yaz mevsiminde her kedi gibi tüy dökerek, tüy değişimi yaşarlar. Kışın ise soğuk havaların gelmesi ile eski kar topu beyazlığındaki halini alır. Bu kedilerin kuyrukları oldukça uzun olduğundan, kuyruklarına hâkim olmakta bazen zorluk çekebilirler. Van Kedileri, diğer kedilere göre daha iri vücuda sahiptirler. Erkek kedilerde vücut ağırlığı ortalama 3.5 kilogram; dişilerde ise ortalama 2.8 kilogram kadardır. Uzun ve kaslı bir yapıları vardır, kemikleri de iridir.

Kocaman, toz pembe tonlarında kulaklara sahiptirler. Kulakları incelendiğinde diplere doğru bir yuvarlaklık belirgindir. Yavru Van Kedilerinde bazen 2 kulak arasında iki tane kadar siyah benekcik görülebilir.

Gözleri badem şeklinde ve kehribar renklerindedir. Bazen nadir de olsa kehribar yerine kahverengi de olabilir. Van kedilerinde mavi göz renkleri çoğunlukla turkuazımsı bir renk gösterir. Yüzleri yuvarlar yapıdadır.

Van Kedilerinde her sene Şubat, Mart veya Haziran aylarının birisinde kızgınlık adı verilen bir periyoda girme durumu vardır. Bu kızgınlık periyodu yaklaşık olarak 10 gün civarı sürer. Bu 10 gün içerisinde eğer hamile kalırsa o yıl içerisinde bir daha kızgınlık dönemi yaşanmaz. Van Kedilerinin hamilelik süreci 62 gündür. Gebeliğinin ilk 30 gününden sonra kedinin karnı şişmeye başlar ve bundan sonra karnına dokunulmasına kesinlikle izin vermez. Diğer kediler gibi Van Kedisi de göz önünde doğurmayı sevmediğinden, gebelikten itibaren gözlerden uzak, ıssız yerler aramaya başlar. Genellikle bir defada 4 kedi yavrusu doğurur.

Van Kedileridoğduktan itibaren gözleri grimsi bir renktedir. 25. Günden itibaren göz rengi değişmeye başlar ve 1 ay 10 gün sonra göz renkleri netleşmeye başlar.

Van Kedileri sevilmekten oldukça hoşlanan ve kendisine gösterilen sevgiyi de karşısına aynı şekilde verebilen sadık bir kedidir. İlgi görme isteği özellikle gebelik döneminde daha fazla artar. Karnı acıktığında ve yemeği verildiğinde yemeden öncesinde teşekkür maksatlı olarak ayaklar sürünme gibi huyları vardır. Ayrıca fazlasıyla da zekilerdir. Tuvalet ihtiyacı olduğu zaman dışarıya çıkmak için kapı koluna atlayabilmeyi bile düşünebilirler.

Van kedileri, birbirleriyle ve sahipleriyle anlaşabilmek amacıyla birtakım garip sesler çıkarırlar. Aynı zamanda bu sesler hislerine, duygularına göre farklı tonlarda olmaktadırlar. Eşlerine, sahiplerine, yavrularına karşı her birine farklı farklı tonlarda miyavlarlar. Sevindiğinde, kızdığında, acıktığında ve üzüldüğünde farklı sesler çıkarırlar.